بیماری رزاسه: علت، علائم و روش‌های درمان

بیماری رزاسه (Rosacea)

یکی از بیماری‌های پوستی که به دلیل التهاب بالای پوست و مختل شدن عملکرد عروق‌های بدن رخ می‌دهد، روزاسه است. در واقع، این بیماری مویرگ‌های صورت شما را بزرگ می‌کند. این موضوع سبب می‌شود که سرخی و قرمزی زیادی در بخش‌های پیشانی، گونه‌ها و بینی افراد دیده شود. بنابراین بیش از هر چیزی بخش‌های مرکزی صورت بیمار را درگیر می‌کند. کنترل کردن این بیماری چالش‌های بسیار زیادی دارد. زیرا ممکن است در برخی از افراد بیماری سبب قرمزی و التهاب شود، اما در فرد دیگر مویرگ‌های پوستی تحریک نشوند.

تشخیص بیماری نیز با قرمزی‌هایی که به‌صورت پیوسته روی صورت دیده می‌شود، انجام می‌پذیرد. گاهی اوقات سایر مشکلات پوستی ممکن است به‌عنوان روزاسه تشخیص داده شوند، در حالی که فرد به این بیماری مبتلا نیست. این تشخیص اشتباه موجب می‌شود، روش‌های درمانی کارآمد نباشند. اگر به بیماری روزاسه دچار هستید، لازم نیست در این باره نگران باشید، زیرا روش‌های زیادی برای کنترل بیماری وجود دارد.

بیماری رزاسه چیست؟

بیماری رزاسه (آکنه‌ی رزاسه) یک اختلال پوستی شایع است. گاهی این بیماری با آکنه‌ ولگاریس(که بیشتر در افراد جوانتر شایع است) اشتباه گرفته می‌شود. پوست فرد مبتلا به رزاسه، سرخ و ملتهب می‌شود. همچنین، رزاسه ممکن است تمام صورت، گوش‌ها، قفسه‌ی سینه و کمر فرد مبتلا را درگیر کند.

افرادی که نژاد سفید یا پوست روشن دارند، بیشتر ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. همچنین، این بیماری بیشتر در زنان 30 سال به بالا مشاهده می‌شود. رزاسه تقریباً 5 درصد از مردم جهان را درگیر کرده است. این بیماری گاهی شدت می‌یابد و گاه از شدت آن کاسته می‌شود.

معمولاً متخصصان، رزاسه یا لکه های قرمز روی پوست همراه با خارش را یک مشکل پوستی مزمن در نظر می‌گیرند؛ بیماری رزاسه یک بیماری پیش رونده است که اگر درمان نشود به مرور زمان شدیدتر می‌شود. از آنجا که درمان قطعی رزاسه مشخص نیست، درمان‌های پزشکی فقط آن را کنترل و پیشرفتش را مهار می‌کند.

انواع اکنه روزاسه چیست؟

این بیماری به 4 نوع تقسیم می‌شود که به شرح زیر هستند:

• روزاسه اریتماتوتلانژکتاتیک (ETR): این بیماری علائم خود را با برافروخته شدن پوست صورت در اثر تورم رگ‌های خونی، همچنین قرمزی آن نشان می‌دهد.

• روزاسه پاپولوپوستولار (آکنه): این نوع از بیماری روزاسه خود را با انواع جوش‌ های آکنه‌ای نشان می‌دهد. این مدل اغلب در چهره خانم‌های میانسال رخ می‌دهد.
• رینوفیما: این بیماری کمی نادر است. ابتلا به این نوع روزاسه سبب می‌شود، پوست بینی فرد کم‌کم ضخیم شود. این بیماری بیشتر در آقایان بروز می‌کند و اغلب فرد را به نوع دیگری از روزاسه نیز دچار می‌کند.
• روزاسه چشمی: علائم این نوع در چشم‌های افراد و اطراف آن دیده می‌شود.

علائم بیماری رزاسه

علائم رزاسه از فردی به فرد دیگر متفاوت است و مبتلایان در بیشتر مواقع، فقط بخشی از علائم رزاسه را مشاهده می‌کنند، اما در هر حال، این بیماری حداقل یکی از علائم زیر را به همراه دارد:

برافروختگی

بیشتر مبتلایان رزاسه، سابقه‌ی سرخ شدن یا برافروختگی مکرر پوست را دارند. یکی از اولین نشانه‌های این اختلال قرمزی و التهاب صورت در بازه‌های مختلف زمانی است. البته، نباید این نشانه‌ها را با تغییرات پوستی قبل از قاعدگی اشتباه گرفت.

رگ‌های خونی متورم

یکی از نشانه‌های دیگر این بیماری متورم شدن رگ‌های خونی است. این رگ‌ها یا شبیه خط‌های مارپیچ کوچکی در زیر پوست دیده می‌شوند یا به دلیل قرمزی پوست از دید پنهان می‌شوند.

علائم دیگر رزاسه عبارتند از:

• سوزش یا سوزن سوزن شدن پوست
• خشک شدن پوست
• ایجاد برآمدگی‌های قرمز روی پوست
• تورم صورت
• سوزش یا خارش چشم، التهاب پلک‌ها، گل مژه و قرمزی چشم
• ضخیم شدن پوست، التهاب، قرمزی و گوشتی شدن بینی

چه عواملی خطر ابتلا به روزاسه را تشدید می‌کنند؟

برخی از فاکتورها خطر ابتلا به بیماری روزاسه را در افراد تشدید می‌کنند. این بیماری معمولاً برای افرادی که بین 30 تا 50 سال سن دارند، رخ می‌دهد. افرادی که پوست روشن همراه با چشم‌های آبی و موی بلوند دارند، بیشتر از سایرین به این بیماری مبتلا می‌شوند. روزاسه ممکن است به‌صورت ژنتیکی نیز انتقال یابد. اگر افراد خانواده شما سابقه این بیماری را دارند، بیشتر در معرض ابتلا به روزاسه هستید.

از کجا بدانیم که به بیماری روزاسه دچار شده ایم؟

پزشکان در زمان بسیار کمی بعد از انجام معاینه فیزیکی، می‌توانند این بیماری را تشخیص دهند. البته برخی از پزشکان برای اطمینان بیشتر توصیه می‌کنند که به یک متخصص پوست مراجعه کنید تا شما را معاینه کند. بیماری‌های پوستی دیگری نیز وجود دارند که علائمی شبیه به روزاسه دارند.

راه های کنترل و درمان روزاسه صورت چیست؟

برخی از افراد کنجکاوند تا بدانند که درمان روزاسه چیست؟ اما همان‌طور که اشاره کردیم، این بیماری درمان خاصی ندارد. صرفاً با انجام برخی از راهکارها، می‌توانید علائم مربوط به آن را تا حد زیادی کنترل کنید. برخی از روش‌هایی که شما باید برای کنترل روزاسه انجام دهید، عبارتند از:

• افرادی که بیماری روزاسه دارند، باید پوست خود را با بهترین پاک‌ کننده‌ برای صورت به ویژه پاک کننده‌های ملایم بشورند و با استفاده از محصولات بهداشتی بدون چربی و بر مبنای آب از پوست محافظت کنند.
• از مرطوب‌کننده‌ها و کرم‌هایی استفاده کنید که بدون روغن هستند.
• از مصرف محصولاتی که حاوی، عوامل لایه بردار، منتول و الکل هستند، خودداری نمایید. زیرا سبب تحریک علائم پوستی شما می‌شوند.
• باید برنامه درمانی که پزشک در اختیار شما قرار می‌دهد را به طور کامل انجام دهید. برنامه درمانی معمولاً شامل آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی و کرم‌های آنتی‌بیوتیک می‌شود.
• یک لیست کامل از لوازم آرایشی که استفاده می‌کنید،همچنین غذاهایی که می‌خورید تهیه کنید. این موضوع سبب می‌شود خیلی سریع عواملی که علائم شما را تحریک می‌کنند را شناسایی کنید.
• سعی کنید خود را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید و به‌صورت مرتب از ضدآفتاب استفاده کنید.
• از مصرف نوشیدنی‌های الکلی پرهیز نمایید.
• می‌توانید در مواردی که علائم شما شدید است، از لیزردرمانی کمک بگیرید.
• برای کمتر نمودن ضخامت پوست، می‌توانید از میکرودرم آبریژن در کلینیک ریحانه النبی استفاده نمایید.
• اگر به روزاسه چشمی مبتلا هستید، باید از آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان کمک بگیرید.

تشخیص رزاسه

از آنجا که بیماری رزاسه به شیوه‌های مختلفی بروز می‌کند، تشخیص آن برای پزشکان دشوار است. بیماری رزاسه بیشتر با موارد زیر اشتباه گرفته می‌شود:

1. آکنه‌ ولگاریس
2. درماتیت سبوره‌ای
3. چربی نابهنجار پوست (سبوره)
4. کراتوز پیلاریس یا پوست مرغی
5. آلودگی به دمودکس (نوعی انگل پوستی)
6. ضایعات آکنه شکل ناشی از مصرف استروئید
7. پیودرما فاسیال (نوعی آکنه)
8. درماتیت دور دهان و غیره

متخصصان پوست، آکنه رزاسه را به چهار دسته اصلی تقسیم می‌کنند.

• اریتما توتلانژکتاتیک (Erythematotelangiectatic)

در این نوع از رزاسه، پوست فرد مبتلا برافروخته و قرمز است و بیمار حس می‌کند که پوستش می‌سوزد و سوزن سوزن می‌شود. دیدن رگ‌های خونی و سفت و پوسته پوسته شدن پوست از نشانه‌های دیگر رزاسه اریتما توتلانژکتاتیک است.

• پاپولوپوسچولار (Papulopustular)

در این نوع رزاسه، بیمار جوش‌های متورم قرمزی شبیه آکنه بر پوست خود می‌بیند. گاهی رزاسه‌ی پاپولوپوسچولار با قرمزی و سوزش پوست همراه است. در این نوع نیز ممکن است رگ‌های خونی زیر پوست دیده شوند.

گاهی رزاسه ی پاپولوپوسچولار به آکنه‌ی ولگاریس شبیه است با این تفاوت که جوش سر سیاه (کومدون) روی پوست دیده نمی‌شود. مگر اینکه بیمار به طور هم زمان آکنه‌ی ولگاریس داشته باشد.

• فیماتوس (Phymatous)

رزاسه‌ی فیماتوس با ضخیم شدن و ایجاد بافت ناهموار در پوست همراه است. در این نوع، بینی بیمار، گوشتی و متورم می‌شود. گاهی نیز رگ‌های خونی فرد بیمار دیده می‌شوند.

• چشمی

رزاسه چشمی، چشم‌های فرد بیمار را درگیر می‌کند. علائم این بیماری عبارتند از آبریزش، قرمز و پرخون شدن چشم، سوزش، خارش و قرمزی پلک، حساسیت به نور، تاری دید، گل مژه و احساس جسم خارجی در چشم.

رزاسه چشم اغلب با انواع دیگر رزاسه همراه است. به همین دلیل، ممکن است بیمار علاوه بر درمان چشمی به درمان موضعی هم نیاز داشته باشد.

علت بیماری رزاسه چیست؟

گرچه متخصصان پوست هنوز موفق نشده‌اند علت قطعی رزاسه را شناسایی کنند، اما به نظر می‌رسد رزاسه ناشی از عوامل ارثی و محیطی باشد. محققان، عوامل زیر را با رزاسه مرتبط می‌دانند:

• اختلال در رگ‌های خونی صورت
• رنگ روشن پوست
• افزایش انگل دمودکس فولیکولاروم
• هلیکوباکتر پیلوری
• سابقه‌ی خانوادگی (وراثت)

عوامل زیر نیز (با افزایش جریان خون به سطح پوست) باعث بروز یا تشدید رزاسه می‌شوند:

• نوشیدنی‌ها و غذاهای تند
• کافئین، غذاهای ادویه دار و لبنیات
• مصرف الکل
• هوای گرم
• نور خورشید، رطوبت یا باد
• ورزش شدید
• حمام داغ و سونا
• استرس ، اضطراب و عصبانی شدن
• داروهایی مانند کورتیکو استروئیدها (کورتون)
• برخی بیماری‌های مزمن مثل فشار خون بالا
• داروهای درمان فشار خون بالا
• شرایط پزشکی حاد مثل سرماخوردگی ، تب یا سرفه

درمان دارویی رزاسه

بیماری رزاسه درمان قطعی ندارد و درمان‌های موجود فقط علائم و نشانه‌های آن را کاهش می‌دهند. با این حال، برخی درمان‌ها توانسته‌اند نشانه‌های این بیماری را تسکین دهند. شماری از این درمان‌ها را در ادامه می‌خوانید:

داروهای موضعی موثر در درمان بیماری رزاسه

بهتر است در فرایند درمان رزاسه، پزشک و بیمار ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر داشته باشند. داروها و پمادها حتماً باید با تجویز پزشک مصرف شوند. بیشتر پزشکان داروهایی را توصیه می‌کنند که التهاب و قرمزی لکه‌های پوستی را کاهش می‌دهند.

معمولاً لازم است که مبتلایان این داروها را یک یا دو بار در روز مصرف کنند. مترونیدازول، بنزوئیل پراکسید، بنزوئیل پراکسید/ کلیندامایسین، آزلائیک اسید، سولفاستامید 10% و سولفور 5% برخی از داروهایی هستند که برای درمان رزاسه تجویز می‌شوند.

ایزوترتینوئین برای بیماری رزاسه

معمولاً اگر بیماری رزاسه شدید باشد و با روش‌های دیگر درمان نشود، پزشکان ایزوترتینوئین را تجویز می‌کنند. این دارو به ویژه، برای بیماران جوان و مبتلایان به رزاسه‌ی فیماتوس مؤثر است.

آنتی بیوتیک‌های خوراکی (مهم‌تر از همه، داکسی سایکلین)

آنتی بیوتیک های خوراکی معمولاً سریع‌تر از داروهای موضعی اثر می‌کنند. البته، استفاده از این داروها باید محدود باشد و پزشکان مصرف طولانی مدت آن‌ها را توصیه نمی‌کنند.

درمان رزاسه با لیزر

معمولاً متخصص پوست این درمان را انجام می‌دهد. استفاده از لیزر، رگ‌های خونی منقبض، قرمزی و سایر علائم رزاسه را کاهش می‌دهد. لیزر گاهی با درد همراه است اما معمولاً به بی‌حسی نیازی ندارد.

ریفاکسیمین (درمان SIBO)

بر اساس یک تحقیق جالب که در نشریه‌ی پزشکی معتبری منتشر شده است، باکتری‌های روده‌ی کوچک (SIBO) در مبتلایان به رزاسه، نسبت به دیگر افراد، بیشتر هستند.

از این رو، محققان برای بیماران ریفاکسیمین (یک آنتی بیوتیک قوی) تجویز کردند. با تجویز این دارو باکتری‌های SIBO کاهش یافتند یا ریشه کن شدند. در نتیجه، علائم رزاسه در 20 نفر از 28 بیمار کاملاً برطرف شد و در 8 نفر دیگر نیز به طور چشمگیری بهبود یافت. همچنین اثرات مثبت این درمان حداقل برای 9 ماه باقی ماند.

عوامل تشدید روزاسه پوست صورت چیست؟

برخی از عوامل محرک سبب می‌شوند بیماری روزاسه تشدید شود و علائم مربوط به آن ماندگارتر شوند. برخی از این عوامل را در این بخش بررسی می‌کنیم. رژیم غذایی که افراد دارند تأثیر بسیار زیادی بر علائم بیماری آن‌ها می‌گذارد. غذاها و نوشیدنی‌هایی که سبب می‌شوند این بیماری بیش‌ازپیش تشدید شوند به شرح زیر است:

• نوشیدنی‌ها و غذاهای گرم یکی از عوامل پیشرفت بیماری روزاسه به شمار می‌روند.
• کافئین یکی از موادی است که می‌تواند بر علائم بیمار اثر بگذارد.
• محصولات لبنی نقش زیادی در بروز علائم بیماری دارند.
• چاشنی‌ها و ادویه‌های تند که در خود کپسایسین دارند می‌توانند بیماری را تشدید کنند.
• استفاده از مشروبات الکلی باید کاملاً کنار گذاشته شود.

اگر بتوانید از خوردن چند نوع از این غذاها پرهیز کنید خطر شعله‌ور شدن بیماری تا حد زیادی کاهش می‌یابد و سبب کنترل آن می‌شود. مواردی که جریان خود را در پوست افراد افزایش می‌دهند می‌توانند باعث تشدید بیماری شوند.

 عوامل تشدید روزاسه چیست؟

• دمای بسیار بالا
• وجود رطوبت نور مستقیم آفتاب همچنین وزش باد
• وجود عصبانیت، استرس، خجالت و اضطراب در افراد
• انجام ورزش‌های سنگین و شدید
• گرفتن حمام گرم و استفاده از سونا
• داروهای تجویز شده برای درمان فشارخون بالا مانندکورتیکواستروئیدها
• ابتلا به سرماخوردگی شدید، تب کردن یا سرفه‌های مداوم
• ابتلا به فشارخون بالا

درمان‌های خانگی برای بیماری پوستی روزاسه چیست؟

با استفاده از روش‌های درمانی طبیعی نیز می‌توان شدت بیماری روزاسه را کاهش داد. باید برخورد با محرک‌های روزاسه را به حداقل برسانید تا علائم آن کاهش یابند. استفاده از روش‌های مراقبت پوستی مناسب نیز می‌تواند به خاموشی بیماری کمک کند. در کنار استفاده از درمان‌های پزشکی، باید سبک زندگی خود را نیز تغییر دهید.

روش‌های درمان خانگی روزاسه چیست:

• هرگز صورت خود را مالش ندهید و آن را لمس نکنید.
• صورت خود را با محصولاتی که حاوی الکل هستند، نشویید.
• استفاده از محصولاتی که کمدوژنیک هستند را کنار بگذارید، زیرا سبب بسته‌شدن غدد عرق و روغن می‌شوند.
• باید به طور مرتب از طریق مرطوب‌کننده‌ها پوست خود را هیدراته کنید. پیش از این که صورت خود را مرطوب کنید، باید مدتی صبر نمایید تا داروهای موضعی روی پوست خشک شوند.
• هنگامی که قصد بیرون رفتن از منزل خود را دارید، از ضدآفتاب استفاده کنید.
• هنگام سرمای هوا، سعی کنید صورت خود را با ماسک اسکی یا روسری بپوشانید.
• خود را در معرض دمای زیاد قرار ندهید.
• هرگز از کرم‌های استروئیدی که نسخه ندارند، استفاده نکنید. در صورتی مجاز به استفاده از آن‌ها هستید که پزشک توصیه کند، زیرا مصرف این داروها می‌تواند علائم را تشدید کند
• زمانی که قصد دارید صورت خود را اصلاح کنید، به‌جای تیغ زدن صورت از ریش‌تراش استفاده کنید.
• به‌وسیله کرم‌ها و پودرهای مختلف، می‌توانید تغییرات رنگ پوست خود را کاور کنید

این روزها سبک زندگی افراد به‌گونه‌ای پیش می‌رود که استرس زیادی را متحمل می‌شوند. بیماران مبتلا به روزاسه باید در جهت کاهش استرس اقداماتی را انجام دهند.

روش‌های کاهش استرس در بیماری روزاسه چیست؟

• به‌صورت حرفه‌ای و منظم ورزش را دنبال کنید
• کیفیت خواب خود را بهبود ببخشید
• مواد غذایی مغذی را در رژیم غذایی خود قرار دهید
• می‌توانید ورزش‌هایی مانند مدیتیشن، تای چی یا یوگا را انجام دهید

بیماران مبتلا به روزاسه استرس زیادی دارند، زیرا این افراد در اغلب موارد احساس خجالت می‌کنند. کاهش اعتمادبه‌نفس، ناامیدی و اضطراب در بین افراد مبتلا به این بیماری بسیار شایع است. چنانچه آگاهی خوبی از این که بیماری روزاسه چیست علائم آن چگونه است، داشته باشید، بهتر می‌توانید احساسات خود را کنترل نمایید. این افراد می‌توانند آمادگی خود را برای عود ناگهانی بیماری یا عارضه‌های گوناگون آن بالا ببرند. انجام درمان‌های مؤثر و مشورت با پزشک نیز می‌تواند به افراد کمک زیادی کند.

بیماری‌های مشابه با روزاسه

بیماری روزاسه یکی از بیماری‌هایی است که بروز آن به‌صورت متفاوت است. به همین دلیل تشخیص بیماری برای پزشک کمی مشکل است. برخی از بیماری‌هایی که اغلب با روزاسه اشتباه گرفته می‌شوند، عبارتند از:

• بیماری آکنه ولگاریس
• چربی‌های ناهنجار پوست یا سبوره
• ضایعات آکنه شکل در اثر مصرف داروهای استروئیدی
• پوست مرغی یا کراتوز پیلاریس
• درماتیت دور دهان
• ابتلا به نوعی انگل پوستی به نام دمودکس
• پیودرما فاسیال
• درماتیت سبوره‌ای

این بیماری هرگز خطر مرگ ندارد، و مسری نیست. اما جزو بیماری‌های مزمن به شمار می‌رود. شما برای فروکش کردن علائم و از بین بردن آن‌ها، باید به مدت طولانی بیماری را مدیریت کنید و توصیه‌های پزشک را موبه‌مو انجام دهید. انجام این روش‌ها سبب می‌شود، مدت‌زمان عود کردن دوباره علائم طولانی‌تر شود. رعایت کردن این موارد، کیفیت زندگی بیماران را تا حد زیادی بهبود می‌بخشد.

سخن پایانی:

دکتر سیده هدیه ذکاوت، پزشک متخصص در بیماری‌های پوستی رزاسه، در کلینیک ریحانه النبی خدمات خود را به بانوان ارائه می‌دهد. رزاسه یک بیماری پوستی مزمن است که معمولا در جوانی آغاز می‌شود و با ایجاد التهاب و قرمزی در پوست، خارش و ترشحات مختلف همراه است. دکتر ذکاوت با استفاده از تجربه و دانش خود در این حوزه، تشخیص دقیق بیماری را برمبنای علائم و نشانه‌ها انجام می‌دهد و درمان‌های مناسبی را تجویز می‌کند. او با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته و تجهیزات مدرن، به بیماران خود راهنمایی می‌کند تا بتوانند بهبودی در وضعیت پوستی خود را تجربه کنند. همچنین، دکتر ذکاوت به عنوان یک مشاور و مربی، در خصوص نگهداری و مراقبت از پوست به بانوان مشاوره می‌دهد تا پوست سالم و زیبا داشته باشند. با مراجعه به کلینیک ریحانه النبی و مشاوره با دکتر ذکاوت، بانوان می‌توانند برای رسیدن به یک پوست سالم و زیبا، با اطمینان و اطلاعات کافی پیش بروند.