ویتیلیگو: بیماری از دست دادن رنگدانه پوست

ویتیلیگو یا پیسی یا برص یک بیماری پوستی است که در آن لکه‌های سفید رنگی بر روی پوست ایجاد می‌شود. این لکه‌ها در اثر از دست دادن ملانین، رنگدانه‌ای که به پوست رنگ می‌دهد، به وجود می‌آیند. این بیماری می‌تواند در هر نقطه‌ای از بدن ظاهر شود و اندازه و شکل لکه‌ها نیز متفاوت است.

علل ویتیلیگو

علت دقیق ویتیلیگو هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما برخی از عوامل ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند:

• عوامل خود ایمنی: در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولیدکننده ملانین حمله می‌کند و آنها را تخریب می‌کند.
• عوامل ژنتیکی: وجود سابقه خانوادگی ویتیلیگو می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
• عوامل محیطی: برخی عوامل محیطی مانند استرس، سوختگی شدید یا تماس با مواد شیمیایی خاص ممکن است باعث تحریک بیماری شوند.
• بیماری‌های خود ایمنی دیگر: افرادی که به بیماری‌های خود ایمنی مانند تیروئید، دیابت یا بیماری آدیسون مبتلا هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به ویتیلیگو قرار دارند.

علائم ویتیلیگو

• علائم اصلی ویتیلیگو عبارتند از:

  • لکه‌های سفید: این لکه‌ها معمولاً در ابتدا کوچک هستند و به مرور زمان بزرگ‌تر می‌شوند. ممکن است در هر جای بدن از جمله دست‌ها، پاها، صورت، و اطراف دهان و بینی ظاهر شوند.
  • سفیدی زودرس مو: موهایی که در نواحی مبتلا به ویتیلیگو رشد می‌کنند، ممکن است سفید شوند.
  • از دست دادن رنگ در داخل دهان و بینی: در برخی موارد، داخل دهان و بینی نیز ممکن است لکه‌های سفید ایجاد شود.

  علائم دیگری که ممکن است همراه با ویتیلیگو دیده شود عبارتند از:

  • خارش خفیف در اطراف لکه‌ها
  • احساس سوزش در پوست

  شکل و اندازه لکه‌های ویتیلیگو در افراد مختلف متفاوت است. برخی افراد لکه‌های کوچکی دارند و برخی دیگر لکه‌های بزرگتری دارند. همچنین، لکه‌ها ممکن است به هم متصل شوند یا به صورت پراکنده در بدن ظاهر شوند.

تشخیص ویتیلیگو

تشخیص ویتیلیگو معمولاً توسط یک پزشک متخصص پوست انجام می‌شود و بر اساس معاینه بالینی بیمار صورت می‌گیرد. پزشک با بررسی لکه‌های سفید روی پوست و سؤالاتی در مورد سابقه پزشکی بیمار، می‌تواند به تشخیص ویتیلیگو برسد.

روش‌های تشخیصی معمول برای ویتیلیگو عبارتند از:

• معاینه فیزیکی: پزشک با دقت به لکه‌های سفید روی پوست بیمار نگاه می‌کند تا اندازه، شکل، رنگ و محل آن‌ها را بررسی کند. همچنین، پزشک ممکن است با استفاده از یک لامپ مخصوص (لامپ وود) لکه‌ها را معاینه کند تا بهتر بتواند آنها را مشاهده کند.
• سابقه پزشکی: پزشک در مورد سابقه پزشکی بیمار، از جمله سابقه خانوادگی بیماری‌های خود ایمنی، استرس‌های اخیر، و داروهایی که مصرف می‌کند، سؤال خواهد کرد.
• بیوپسی پوست: در برخی موارد، پزشک ممکن است یک نمونه کوچک از پوست را برای بررسی زیر میکروسکوپ بردارد. این کار به تشخیص قطعی بیماری و رد کردن سایر بیماری‌های پوستی کمک می‌کند.

علت انجام بیوپسی پوست:

• تایید تشخیص: بیوپسی می‌تواند به پزشک کمک کند تا ویتیلیگو را از سایر بیماری‌های پوستی با علائم مشابه، مانند قارچ پوستی یا لیکن پلان، تشخیص دهد.
• بررسی نوع ویتیلیگو: بیوپسی می‌تواند به پزشک کمک کند تا نوع ویتیلیگو را مشخص کند (مثلاً ویتیلیگوی موضعی، منتشر یا عمومی).
• بررسی سایر بیماری‌ها: در برخی موارد، بیوپسی می‌تواند به تشخیص سایر بیماری‌های پوستی همراه با ویتیلیگو کمک کند.

مهم است بدانید که:

• تشخیص ویتیلیگو معمولاً آسان است: پزشک با مشاهده لکه‌های سفید روی پوست و بررسی سابقه پزشکی بیمار، معمولاً می‌تواند به تشخیص ویتیلیگو برسد.
• بیوپسی همیشه ضروری نیست: در اکثر موارد، بیوپسی پوست برای تشخیص ویتیلیگو لازم نیست.
• تشخیص زودهنگام مهم است: تشخیص زودهنگام ویتیلیگو به شروع درمان به موقع و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند.

پیشرفت بیماری ویتیلیگو

ویتیلیگو یک بیماری پوستی مزمن است که سرعت پیشرفت آن در افراد مختلف متفاوت است. در برخی افراد، بیماری به آرامی پیشرفت می‌کند و لکه‌های سفید به تدریج بزرگ‌تر می‌شوند. در برخی دیگر، پیشرفت بیماری سریع‌تر است و لکه‌ها به سرعت گسترش می‌یابند.

عوامل موثر بر سرعت پیشرفت ویتیلیگو:

• نوع ویتیلیگو: نوع ویتیلیگو (موضعی، منتشر یا عمومی) بر سرعت پیشرفت بیماری تأثیر می‌گذارد.
• سیستم ایمنی بدن: فعالیت سیستم ایمنی بدن بر سرعت پیشرفت بیماری مؤثر است.
• عوامل محیطی: استرس، آسیب‌های پوستی و برخی عوامل محیطی دیگر می‌توانند باعث تشدید بیماری شوند.
• درمان: درمان مناسب می‌تواند سرعت پیشرفت بیماری را کاهش داده و حتی باعث بهبودی برخی از لکه‌ها شود.

مراحل پیشرفت ویتیلیگو:

1. مرحله اولیه: در این مرحله، لکه‌های سفید کوچک و جدا از هم در نقاط مختلف بدن ظاهر می‌شوند.
2. مرحله منتشر: در این مرحله، لکه‌ها بزرگ‌تر شده و به هم متصل می‌شوند.
3. مرحله پایدار: در این مرحله، بیماری به حالت سکون در می‌آید و لکه‌ها دیگر بزرگ‌تر نمی‌شوند.

نکات مهم در مورد پیشرفت ویتیلیگو:

• پیش‌بینی‌ناپذیری: پیشرفت ویتیلیگو بسیار پیش‌بینی‌ناپذیر است و ممکن است دوره‌های بهبود و بدتر شدن را تجربه کنید.
• تأثیر بر کیفیت زندگی: ویتیلیگو می‌تواند بر اعتماد به نفس و کیفیت زندگی افراد تأثیر بگذارد.
• اهمیت درمان: درمان زودهنگام می‌تواند به کاهش سرعت پیشرفت بیماری و بهبود ظاهر پوست کمک کند.

عواملی که ممکن است باعث تشدید بیماری شوند:

• استرس: استرس می‌تواند باعث تحریک سیستم ایمنی بدن و تشدید بیماری شود.
• آسیب‌های پوستی: سوختگی، بریدگی و سایر آسیب‌های پوستی می‌توانند باعث گسترش لکه‌های سفید شوند.
• برخی داروها: برخی داروها مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) ممکن است باعث تشدید بیماری شوند.

درمان ویتیلیگو

درمان ویتیلیگو بسته به شدت بیماری، وسعت لکه‌ها و عوامل مختلف دیگر متفاوت است. هیچ درمان قطعی برای ویتیلیگو وجود ندارد، اما هدف از درمان، کاهش ظاهر لکه‌های سفید و بهبود کیفیت زندگی بیمار است.

روش‌های درمانی رایج عبارتند از:

• کرم‌های موضعی: کرم‌های حاوی کورتیکواستروئیدها، کالسیم‌پوسرین و اینترلوکین-2 برای کاهش التهاب و تحریک رشد مجدد ملانین استفاده می‌شوند.
• فتوتراپی: در این روش از نور ماوراء بنفش برای تحریک تولید ملانین استفاده می‌شود.
• لیزر درمانی: لیزر درمانی می‌تواند به کاهش التهاب و تحریک رشد مجدد ملانین کمک کند.
• جراحی: در برخی موارد، پیوند پوست یا جراحی میکروگرافت برای پوشاندن لکه‌های سفید بزرگ استفاده می‌شود.
• داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی: داروهایی مانند سیکلوسپورین و آزاتیپرین برای سرکوب سیستم ایمنی و کاهش التهاب استفاده می‌شوند.
• درمان‌های طبیعی: برخی افراد از درمان‌های طبیعی مانند عصاره‌های گیاهی و روغن‌های گیاهی برای بهبود ظاهر لکه‌های سفید استفاده می‌کنند، اما اثربخشی این روش‌ها هنوز به طور کامل اثبات نشده است.

مهم است بدانید که:

• درمان ویتیلیگو ممکن است زمان‌بر باشد و نتایج آن در افراد مختلف متفاوت است.
• برخی از روش‌های درمانی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.
• بهتر است قبل از شروع هرگونه درمان با پزشک متخصص پوست مشورت کنید.

نکته: ویتیلیگو یک بیماری مزمن است و ممکن است دوره‌های بهبود و بدتر شدن را تجربه کنید. با این حال، با درمان مناسب و حمایت روانی، می‌توانید با این بیماری کنار بیایید و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید.

سخن پایانی

در کلینیک ریحانه النبی، دکتر سیده هدیه ذکاوت برای درمان ویتیلیگو از تجویز داروی مونوبنزن خودداری می‌نمایند. این تصمیم به دلیل عوارض جانبی متعدد این دارو اتخاذ شده است.

• مونوبنزن: این دارو یکی از داروهای قدیمی برای درمان ویتیلیگو است که به دلیل عوارض جانبی مانند سرکوب سیستم ایمنی، افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست و تیره شدن پوست در نواحی سالم، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• روش‌های درمانی جایگزین: بسته به نوع و شدت ویتیلیگو، روش‌های درمانی دیگری مانند نوردرمانی، استفاده از کرم‌های موضعی، پیوند پوست و درمان‌های لیزری ممکن است توسط پزشک تجویز شود.