ماکولار، مهمان ناخوانده پوست: علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری
بیماری ماکولار پوستی که به آن لیکن پلان هم گفته میشود ، یک بیماری التهابی پوستی است که باعث ایجاد بثورات صاف، برجسته و بنفش یا قهوهای رنگ میشود. این بثورات معمولاً خارشدار هستند و بیشتر در مچ دست، ساق پا، تنه و اندام تناسلی ظاهر میشوند.
علت دقیق بیماری ماکولار پوستی ناشناخته است، اما تصور میشود که ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی مانند استرس، عفونت و داروها در بروز آن نقش داشته باشد.
هیچ درمانی برای بیماری ماکولار پوستی وجود ندارد، اما درمانهایی برای کمک به کنترل علائم مانند خارش و بثورات وجود دارد. این درمانها ممکن است شامل داروها، مانند کرمها یا قرصهای کورتیکواستروئید، آنتیهیستامینها و فتوتراپی باشد. در موارد شدید، ممکن است از داروهای خوراکی قویتر مانند داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی استفاده شود.
علائم بیماری ماکولار پوستی
شایعترین علامت بیماری ماکولار پوستی، بثورات پوستی است. این بثورات معمولاً دارای ویژگیهای زیر هستند:
- صاف و برجسته
- بنفش یا قهوهای رنگ
- خارشدار
- به شکل دایره، بیضی یا لوزی
- معمولاً در مچ دست، ساق پا، تنه و اندام تناسلی ظاهر میشوند
سایر علائم بیماری ماکولار پوستی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ضخیم شدن پوست
- زخم شدن
- ریزش مو در ناحیه آسیب دیده
- تغییر رنگ پوست
روشهای تشخیص بیماری ماکولار پوستی (لیکن پلان)
تشخیص لیکن پلان (بیماری ماکولار پوستی) معمولاً با معاینه فیزیکی پوست توسط متخصص پوست انجام میشود. با این حال، در برخی موارد، پزشک ممکن است برای تأیید تشخیص یا بررسی بیشتر، از آزمایشهای مختلف نیز استفاده کند.
روشهای تشخیصی:
- معاینه فیزیکی: پزشک پوست شما را به طور کامل معاینه میکند و به دنبال بثورات پوستی characteristic لیکن پلان میگردد.
- بیوپسی:در برخی موارد، ممکن است از یک نمونه کوچک از پوست آسیب دیده برای بررسی در زیر میکروسکوپ نمونهبرداری شود.
- آزمایش خون: آزمایش خون ممکن است برای بررسی ناهنجاریهای احتمالی در سطح پروتئینها یا سایر نشانگرهای التهابی انجام شود.
- آزمایشهای تصویربرداری: در موارد نادر، پزشک ممکن است از تصویربرداری مانند سونوگرافی، CT اسکن یا MRI برای بررسی اندامهای داخلی که ممکن است درگیر بیماری باشند، استفاده کند.
تشخیص افتراقی:
لیکن پلان باید از سایر بیماریهای پوستی که بثورات مشابه ایجاد میکنند، مانند اگزما، پسوریازیس و درماتیت تماسی، افتراق داده شود.
تشخیص دقیق لیکن پلان توسط یک متخصص پوست باتجربه و با استفاده از روشهای مناسب تشخیصی انجام میشود.
درمان بیماری ماکولار پوستی (لیکن پلان)
در حالی که هیچ درمانی برای لیکن پلان وجود ندارد، درمانهای مختلفی برای کمک به کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری وجود دارد.
- داروهای موضعی:
- کورتیکواستروئیدها: کرمها یا پمادهای کورتیکواستروئید قوی میتوانند به کاهش التهاب و خارش کمک کنند.
- مهارکنندههای موضعی کالسینئورین: این داروها میتوانند جایگزینی برای کورتیکواستروئیدها باشند و به ویژه برای افرادی که به کورتیکواستروئیدها حساس هستند، مفید هستند.
- آنتیهیستامینها: کرمهای آنتیهیستامین میتوانند به کاهش خارش کمک کنند.
- فتوتراپی:این درمان شامل تابش نور ماوراء بنفش B بر روی پوست آسیب دیده است.
- داروهای خوراکی:
- آنتیهیستامینها: آنتیهیستامینهای خوراکی مانند دیفن هیدرامین میتوانند به کاهش خارش در شب کمک کنند.
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): NSAIDهایی مانند ناپروکسن میتوانند به کاهش التهاب و درد کمک کنند.
- داروهای ضد افسردگی: داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین میتوانند به کاهش خارش، به خصوص در شب کمک کنند.
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی: در موارد شدید، ممکن است از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند متوتروکسات یا آزاتیوپرین استفاده شود.
تغییر سبک زندگی:
- اجتناب از محرکها: از هر چیزی که باعث خارش یا تحریک پوست شما میشود، مانند مواد شیمیایی خشن، صابونهای معطر و نور خورشید، خودداری کنید.
- پوشیدن لباسهای محافظ: هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید، از لباسهای محافظ و کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
- حمامهای ولرم:حمامهای ولرم و کوتاه مدت (حداکثر 15 دقیقه) میتوانند به کاهش خارش کمک کنند.
- کمپرسهای سرد: کمپرسهای سرد را میتوان برای تسکین خارش و التهاب استفاده کرد.
- کنترل استرس:استرس میتواند علائم لیکن پلان را بدتر کند. تکنیکهای مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق میتوانند مفید باشند.
رژیم غذایی:
هیچ رژیم غذایی خاصی برای لیکن پلان وجود ندارد، اما برخی از افراد دریافتند که خوردن غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان و ضد التهاب، مانند میوه ها، سبزیجات و ماهی، به آنها کمک می کند.
مهم:
- قبل از شروع هر گونه درمان جدید، چه موضعی و چه خوراکی، با پزشک خود مشورت کنید.
- به خاطر داشته باشید که هر فردی به درمانهای مختلف به طور متفاوتی پاسخ میدهد. ممکن است لازم باشد با پزشک خود همکاری کنید تا بهترین برنامه درمانی را برای خود پیدا کنید.
عوارض بیماری ماکولار پوستی (لیکن پلان)
در حالی که لیکن پلان (بیماری ماکولار پوستی) در درجه اول یک بیماری پوستی است، در برخی موارد میتواند عوارضی را در سایر اندامها نیز ایجاد کند.
عوارض احتمالی:
- سیستم عصبی:لیکن پلان عصبی، نوع نادری از این بیماری است که بر سیستم عصبی تأثیر میگذارد. این امر میتواند باعث علائمی مانند ضعف، بیحسی، سوزن سوزن شدن یا درد در دستها و پاها شود.
- چشم: در موارد نادر، لیکن پلان میتواند چشم را تحت تأثیر قرار دهد و باعث التهاب پلکها، ملتحمه یا عنبیه (ایریت) شود.
- ریهها: لیکن پلان ریوی، نوع نادری از این بیماری است که بر ریهها تأثیر میگذارد. این امر میتواند باعث علائمی مانند تنگی نفس، سرفه و درد قفسه سینه شود.
- دهان:لیکن پلان دهانی میتواند باعث ایجاد ضایعات سفید رنگ در داخل دهان شود که ممکن است دردناک یا حساس باشد.
- مفاصل: در برخی موارد، لیکن پلان میتواند باعث التهاب مفاصل (آرتریت) شود.
مهم:
- لیکن پلان به ندرت باعث عوارض جدی میشود.
- در بیشتر موارد، علائم این بیماری با درمان مناسب قابل کنترل است.