کلاژن چیست ؟
کلاژن یکی از مهم ترین اجزای ساختمانی پوست، استخوان و دندان، ماهیچه ها، تاندون ها و رباط ها است. در واقع کلاژن مانند چسبی است که بافت های مختلف بدن را در کنار هم نگه می دارد. یکی از ویژگی خاص این پروتئین خاصیت بازجذبی است، به این معنی که به اجزای کوچک تر تبدیل شده، تغییر شکل می دهد و دوباره جذب بدن می شود.
حداقل شانزده نوع پروتئین کلاژن در بدن وجود دارد. به طور مثال کلاژن نوع یک در لایه های پوست وجود دارد که باعث تقویت آن ها می شود. علاوه بر این کلاژن به پوست خاصیت ارتجاعی می دهد و با حفظ آب بافت پوستی مانع از خشکی و چین و چروک می شود.
این پروتئین در درم یا لایه میانی پوست به تشکیل یک شبکه فیبری از سلول ها به نام فیبروبلاست کمک می کند که سلول های جدید روی آن رشد می کنند. این عمل باعث جوان سازی پوستمی شود. کلاژن همچنین در تعویض و ترمیم سلول های مرده پوست نیز نقش دارد.
همه ی انواع کلاژن ابتدا به شکل پروکلاژن ساخته می شوند. به این ترتیب که دو آمینو اسید پرولین و گلایسین به کمک ویتامین C با یکدیگر ترکیب می شوند و پروکلاژن را می سازند. بنابراین بدن به طور طبیعی کلاژن را تولید می کند و ما می توانیم با دریافت مقدار مناسبی از مواد مغذی، به بدن در ساخت این پروتئین مهم کمک کنیم.
خوراکی هایی که برای ساخت کلاژن ضروری هستند :
- پرولین : سفیده تخم مرغ، جوانه گندم،لبنیات، کلم، مارچوبه و قارچ حاوی آمینو اسید پرولین هستند.
- گلایسین: پوست مرغ و ژلاتین منابعی غنی از آمینو اسید گلایسین می باشند.
- مس : مس که در فعال کردن آنزیم واکنش ساخت کلاژن نقش دارد در دانه کنجد، پودر کاکائو و عدس یافت می شود.
- ویتامین C: ویتامین C که در انواع مرکبات و سبزی ها وجود دارد، در کنار هیالورونیک اسید از مواد ضروری برای ساخت کلاژن در بدن است.
به علاوه مصرف پروتئین های با کیفیت و حاوی آمینو اسید های ضروری که در گوشت قرمز، مرغ، غذاهای دریایی، لبنیات و حبوبات وجود دارند نیز در ساخت کلاژن اهمیت دارند.
اکنون که به اهمیت وجود کلاژن در بدن و نقش مهم آن در حفظ و جوان سازی پوست پی بردیم، بهتر است بدانیم چه عواملی باعث کاهش کلاژن پوست می شود
فاکتورهایی که در کاهش و یا از بین رفتن کلاژن پوست نقش دارند:
- افزایش سن: هر چه سن بالاتر می رود بدن کلاژن کمتر و با کیفیت پایین تری تولید می کند که باعث کم شدن استحکام و انعطاف پذیری پوست می شود. سرعت این فرآیند نیز بستگی به ژنتیک فرد دارد.
- عوامل محیطی: مثل قرار گرفتن در معرض اشعه های UV و هوای آلوده که سرعت پیری پوست را افزایش می دهند.
- رژیم غذایی غلط: استفاده ی زیاد از شکر و کربوهیدرات های تصفیه شده مانند آرد سفید باعث کاهش کلاژن بدن می شوند چرا که در توانایی کلاژن در ترمیم خود تداخل ایجاد می کنند.
- سبک زندگی نادرست : برای مثال سیگار کشیدن باعث تاخیر در ترمیم زخم های پوستی می شود و یکی از عوامل ایجاد کننده ی چین و چروک است.
چرا باید کلاژن را از مواد غذایی جذب کنیم؟
اینکه متخصصان تغذیه تاکید می‌کنند نیازهای بدن خود را ابتدا از غذاهایی که می‌خورید، تامین کنید، یک دلیل قاطع دارد: بعضی غذاها مثل عصاره قلم یا آب قلم حاوی یک نوع کلاژن زیستی هستند که بدن شما می‌تواند فوراً از آن استفاده کند. این امتیاز بزرگ را مکمل‌های حاوی کلاژن لزوما ندارند. مطالعات مرتبط با تغذیه و پیری به این نتیجه رسیده‌اند که مصرف میوه‌ها و سبزیجات، ایمن‌ترین و سالم‌ترین رویکرد برای تقویت سلامت پوست شما هستند.
به‌علاوه، از آنجایی که مکمل‌ها بدون نسخه در اختیار شما قرار می‌گیرند و افراد ممکن است بدون نظارت پزشک به مصرف آن روی بیاورند، تنظیم یک رژیم غذایی مناسب، راهی بی‌خطرتر برای تقویت کلاژن به نظر می‌رسد.
خوردن مواد غذایی سرشار از کلاژن یا غذاهایی که تولید کلاژن را افزایش می‌دهند ممکن است به ایجاد اسیدهای آمینه ضروری برای پوست کمک کند. به طور کلی سه اسید آمینه برای سنتز کلاژن مهم است: پرولین، لیزین و گلیسین.
آیا آب قلم منبع کلاژن است؟
در میان مردم معروف است که آب قلم منبعی سرشار از کلاژن است. این باور از نظر علمی چندان مورد تایید نیست اما به این معنا هم نیست که آب قلم یا همان عصاره قلم مواد مغذی مورد نیاز بدن را ندارد. کارشناسان می‌‌گویند آب قلم از استخوان و بافت همبند ساخته شده است، حاوی کلسیم، منیزیم، فسفر، کلاژن، گلوکزامین، کندرویتین، اسیدهای آمینه و بسیاری از مواد مغذی دیگر است.
اگر می‌خواهید عصاره قلم درست کنید، اولا توجه داشته باشید آن را از جای معتبری تهیه کنید و هنگام طبخ نیز ادویه متنوع بیفزایید.
مرغ
بسیاری از مکمل‌های کلاژن از مرغ گرفته می‌شوند. گوشت سفید را تقریبا همه می‌خورند و منبعی سرشار از کلاژن است. اگر تا به حال یک مرغ کامل را تکه تکه کرده باشید، احتمالاً متوجه شده‌اید که طیور چقدر بافت همبند دارند. همین بافت‌ها مرغ را به منبع طبیعی کلاژن تبدیل می‌کنند. گردن مرغ و غضروف آن منبعی مطمئن از کلاژن هستند که در درمان آرتروز هم کاربرد دارند.
مانند بسیاری حیوانات، ماهی‌ها و صدف‌ها دارای استخوان‌ها و ربات‌هایی هستند که از کلاژن ساخته شده‌اند. در برخی منابع گفته شده کلاژن دریایی راحت‌تر از بقیه منابع جذب میشود. با این وجود تاکید میشود که از میان غذاهای دریایی غذاهایی مثل ساندویچ ماهی تن یا ماهی سالمون سرشار از کلاژن هستند و در مقابل، «گوشت» ماهی به نسبت حاوی کلاژن کمتری است.
در واقع قسمت‌هایی از ماهی که کلاژن بالایی دارند، مانند سر، فلس‌ها یا کره چشم معمولا مصرف خوراکی و به شکل غذا ندارند.
سفیده تخم مرغ
اگرچه تخم مرغ مانند بسیاری از محصولات حیوانی دیگر حاوی بافت همبند نیست، سفیده تخم مرغ دارای مقادیر زیادی پرولین است که یکی از اسیدهای آمینه لازم برای تولید کلاژن است.
مرکبات
ویتامین C نقش مهمی در تولید پروکلاژن، یکی از موارد زمینه‌ساز تولید کلاژن در بدن ایفا می‌کند. بنابراین اگر به دنبال جذب کلاژن باشید، دریافت ویتامین C کافی امری ضروری است.
همان‌طور که احتمالا می‌دانید، مرکباتی مانند پرتقال، گریپ فروت، لیمو و لیموترش سرشار از این ماده مغذی هستند. اگر عادت به میوه خوردن در میان‌وعده‌ها ندارد، گنجاندن گریپ فروت به وعده صبحانه امتحان کنید یا به سالادتان چند تکه پرتقال خردشده اضافه کنید.
انواع توت
با اینکه وقتی حرف از ویتامین C میشود، مرکبات به‌عنوان مدعیان اصلی در میدان حاضر می‌شوند، باید گفت خانواده توت‌ها منبعی کم‌نظیر هستند که حتی در رقابت با مرکبات پیروز هم می‌شوند. ویتامین C موجود در توت فرنگی در واقع از میزان ویتامین C پرتقال در همان حجم بیشتر است. تمشک، زغال اخته و شاه توت نیز منابع سرشار ویتامین C هستند. انواع توت همچنین سرشار از آنتی اکسیدان هستند که از پوست در برابر آسیب محافظت می‌کنند.
میوه‌های استوایی
در فهرست میوه‌های غنی از ویتامین C، میوه‌های استوایی مانند انبه، کیوی، آناناس و گواوا جایگاه ویژه‌ای دارند. گواوا نیز دارای مقادیری روی (زینک) است که یکی دیگر از عوامل تولید کلاژن به شمار می‌آید.
سیر
سیر چیزی بیش از طعم و مزه به غذاهای سرخ کرده و پاستای اضافه می‌کند: با استفاده از سیر می‌توانید به افزایش تولید کلاژن در بدن خود کمک کنید. البته مهم است که بدانید کمک به تولید کلاژن به میزان مصرف شما هم بستگی دارد و اگر خیلی اهل سیر خوردن نیستید، زیاد نمی‌توانید روی خاصیت کلاژن‌سازی آن حساب کنید. سیر مزایای فراوان دیگری هم دارد که حضور آن را در رژیم غذایی شما ارزشمند می‌کند.
با این وجود ممکن است شما هم شنیده باشید که باید در مصرف سیر اندازه را نگه داشت و محتاط بود. واقعیت این است که مصرف سیر در مقدار متعارف بی‌خطر است، اما سیر بیش از حد (به خصوص خام) ممکن است باعث سوزش سر دل، ناراحتی معده یا افزایش خطر خونریزی به‌ویژه در صورت مصرف همزمان داروهای رقیق‌کننده خون شود.
سبزی‌های برگ دار
همه ما می دانیم که سبزی های برگ دار نقش کلیدی در رژیم غذایی سالم دارند. اسفناج، کلم پیچ، چغندر سوئیسی و سایر سبزیجات سالاد رنگ خود را از کلروفیل می گیرند که به دلیل خواص آنتی اکسیدانی آن شناخته شده است. برخی از مطالعات نشان داده اند که مصرف کلروفیل پیش ساز کلاژن در پوست را افزایش می‌دهد.
لوبیا
لوبیا یک ماده غذایی با پروتئین بالا است که اغلب اسیدهای آمینه لازم برای سنتز کلاژن را در خود دارد. به علاوه، انواعی از لوبیا سرشار از مس هستند که یکی دیگر از مواد مغذی لازم برای تولید کلاژن به شمار می‌آید.
بادام هندی
دفعه بعد که یک مشت آجیل برای میان وعده توی جیتان می‌ریزید، سعی کنید بیشتر بادام هندی سوا کنید! بادام هندی حاوی روی (زینک) و مس است که هر دو توانایی بدن را برای ایجاد کلاژن افزایش می‌دهند.
گوجه فرنگی
یکی دیگر از منابع نه‌چندان مشهور ویتامین C گوجه‌فرنگی است. یک گوجه فرنگی متوسط می تواند تا ۳۰ درصد از این ویتامین مهم برای تولید کلاژن را تامین کند. گوجه فرنگی همچنین دارای مقادیر زیادی لیکوپن است که یک آنتی اکسیدان قوی برای محافظت از پوست به حساب می‌آيد.
فلفل دلمه‌ای
همان‌طور که گوجه فرنگی را به سالاد یا ساندویچ اضافه می‌کنید، فلفل دلمه‌ای قرمز را از یاد نبرید. این سبزیجات با ویتامین C بالا حاوی کپسایسین هستند؛ یعنی یک ترکیب ضد التهابی که قادر است به جوانسازی پوست کمک کند.
راهکار های کلینیکی افزایش کلاژن پوست
به جز کمک به تولید کلاژن از طریق مصرف خوراکی های مختلف، درمان های کلینیکی که امروزه طرفداران بیشتری پیدا کرد اند راه های ایمن و سریعی برای جلوگیری از پیری و چین و چروک پوست در اثر کاهش کلاژن هستند. در ادامه به برخی از این درمان های رایج می پردازیم.
تزریق کلاژن و پرکننده های پوستی(فیلر و مزوفیلر)
به عبارت ساده، تزریق کلاژن یعنی وارد کردن ماده ی جایگزین کلاژن طبیعی به لایه ی زیرین پوست که در پی آن پوست درست مانند زمانی که غنی از کلاژن است صاف و انعطاف پذیر می شود و بافتی محکم و سفت خواهد داشت.
زیدرم و زیپلاست که کلاژن های تزریقی گاوی هستند در دهه ی ۸۰ میلادی بسیار طرفدار پیدا کردند. این نوع کلاژن ها مستقیما به درم (لایه ای از پوست و زیر اپیدرم که محل نگهداری کلاژن و الاستین است) تزریق می شوند.
امروزه پرکننده ها یا فیلرهای دیگری نیز برای کسانی که مایل به استفاده از محصولات مشتق حیوانی نیستند در روش تزریق مورد استفاده قرار می گیرند.
تمامی خدمات تزریق فیلر و مزوفیلر شامل جوانسازی و اصلاح نواقص صورت در کلینیک ریحانه النبی با فیلرهایی از جنس بدن و بدون درد توسط خانم دکتر سیده هدیه ذکاوت انجام میشود.
خدمات زیر در کلینیک ریحانه النبی توسط خانم دکتر سیده هدیه ذکاوت انجام میشود:
- تزریق فيلر
- تزریق مزوفيلر
- تزریق مزوفیلر جوانساز
- تزریق مزوفيلر غبغب
- تزریق مزوفیلر ضد لک
- تزریق مزوفیلر مو
- مزوتراپی مو
- مزوتراپي و مزونيدلينگ
- تزریق بوتاكس
- فاشيال صورت
- پاكسازي صورت
- برداشت خال
- لیرزجوانساز
- لیزر ضد لک
- لیزر استریا (ترک های پوستی)
- ليزر مو زائد
- ليزر واريس
دیدگاه خود را بنویسید